Het nieuwe werk met nieuwe stress

De moeizame verhouding tussen lichaam en geest

We leven in een tijd vol mogelijkheden en uitdagingen. Onze ideeënwereld is ons vooruit gesneld en heeft ongelooflijke mogelijkheden voortgebracht op gebied van bijvoorbeeld communicatie en voortbewegen. Het meest geavanceerd hierbij is het computertje wat we inmiddels allemaal op zak hebben en waarmee zo’n 20.000 applicaties mogelijk zijn. Met dit apparaatje ‘roepen’ we straks onze volautomatische wagen aan, waarin we dan alleen nog maar hoeven in te stappen. Voor het bereiken van de eindbestemming hoeven we geen handelingen meer te verrichten.

Het lichaam als (verder nutteloze) drager van de ziel.
Plato heeft toch gelijk gekregen met zijn ‘grot’ waarin we leven in een schijnbare wereld. De grot staat voor het lichaam waarin we ‘verborgen’ zitten. Het ‘echte’ leven vindt plaats in onze geest. De Matrix heet nu smartphone of ‘online’. Bij Plato werd het lichaam nog beschouwd als iets wat je gezond moest houden om daarmee de geest gezond de houden (Mens sana in corpora sana). Mens is hier dus gelijjk aan ‘geest’. In de film The Matrix hoef je al niets meer met het lichaam, dat vrij nutteloos drijft in een soort baarmoeder als aanhangsel van het brein dat verbonden is met de ‘werkelijkheid’.

Beseffen we hoe dicht we nu al zitten bij dit beeld?Om te communiceren met anderen, om te werken en voor onze vermaak hoeven we niets anders meer te doen dan ons aan te sluiten op een machine. Het lichaam is de drager van de ‘geest’ en verliest verdere functies. En enige dat nog hoeft te werken zijn onze duimen, of de stem of -over enige tijd-  onze gedachtes (er worden nu al chips ingebouwd bij gehandicapten).

De ‘geest’ vormt het lichaam, maar het lichaam vormt de ‘geest
Hoe anders is de biologische werkelijkheid. Onze ideeën en daarbij behorende uitvindingen mogen dan fysieke functies overbodig maken, dat wil nog niet zeggen dat mensen daar beter van worden.

Niet dus.

Als je goed begrijpt hoe ons fysieke bestaan is geïntegreerd met ons geestelijk bestaan, of liever gezegd met het brein, begrijp je waar veel van onze fysieke, emotionele, mentale en sociale klachten vandaan komen.

Een paar voorbeelden.

Zitten
Een paar jaar geleden al is er een groot onderzoek gepubliceerd dat aantoonde dat een leven bestaande uit 30 jaar zitten (met onvoldoende compensatie), dezelfde nadelige gezondheidseffecten heeft op ons hart als 30 jaar roken. Door het niet/heel weinig gebruiken van de bovenbeenspieren wordt het bloed onvoldoende goed doorgepompt. Verstopping van de hartaderen kan dan het gevolg zijn én verhoging van de bloeddruk. Vooral dit laatste heeft invloed op het denkvermogen, net als het slechter worden van onze algehele conditie. Trouwens: 3 uur bewegen (lopen, fietsen, sporten) blijkt in de meeste gevallen nog onvoldoende te compenseren bij 40 uur zitten..

Stress
Een beetje stress is prima, maar teveel stress leidt tot een ophoping van stresshormonen. Ook als de stress uitdagend is en/of bestaat uit veel nadenken. Stresshormonen zijn bijvoorbeeld adrenaline en cortisol. Het teveel hangt af van het soort stress, de duur daarvan en de persoon, maar brengt schade met zich mee. En klachten. Je moet goed begrijpen dat deze stresshormonen het lichaam voorbereiden op beweging (bijvoorbeeld vechten, vluchten, jagen e.d.). Als de beweging (of de ontspanning) achterwege blijft blijft het hele systeem ‘gejaagd’ en uiteindelijk uitgeput.

Deze klachten zijn niet alleen psychisch (emotioneel, somberheid, angstig), maar ook mentaal (geheugen en concentratie!) en fysiek (moe en spierspanning).

Aandacht en geheugen
Daarmee komen we op aandacht.  Aandacht wordt versterkt door beweging. Grappig genoeg hoeven we daarvoor niet perse zelf te bewegen, ook het kijken naar beweging verhoogd de aandacht. De sterke relatie tussen aandacht, geheugen en bewegen wordt tegenwoordig uitgedragen door Prof Scherrer. Zie bijvoorbeeld op de UniversiteitVanNederland.nl.

Mens en omgeving
De mens, de hele mens en niet alleen de letterlijke betekenis van mens (=geest) is 10.000den jaren in interactie geweest met zijn/haar omgeving, waarbij strategie meestal samenviel met actie, waarbij honger leidde tot beweging en de nacht (en avond) meestal samenviel met rust. Het afweersysteem, de functie van de darmen, het aan- en ontspannen van spieren, ons geheugen en veel meer functies worden gevormd door deze interactie en dit bioritme. Er is een tijd van inspanning en een tijd van ontspanning. Datgene wat wij nu ‘geest’ noemen en datgene wat wij nu lichaam noemen werkten als één geheel in het kader van genoemde doelen en versterkten elkaar. Door meer te jagen of te zoeken werd je slimmer; en al doende ontwikkelde men hun technieken.

Zie ook deze film

eHealth
De computer kan ook uitkomst bieden. Je kunt op internet alles vinden voor een gezonder leven. Zelf ontwikkel ik de website www.beweging.tv. Hier veel, heel veel oefeningen voor in- en ontspanning. Maar je moet het dan ook echt gaan doen. Om dit te stimuleren vind je op de site ook ondersteuning via blogs, nieuwsbrieven en video en zal ik ook in dit forum regelmatig blogs plaatsen. Ik zie het als mijn missie om de mens (de héle mens) te behoeden voor z’n eigen uitvindingen.

Jip Driehuizen,
fysiotherapeut, stresscoach en ergonomisch adviseur

Op gezette tijden organiseer ik webinars over deze onderwerpen. Op 1 of 6 september kun je bijvoorbeeld een webinar volgen over Stress, zelfzorg en mindfulness. Meer info en aanmelden klik hier.